Như những chuyến đi rừng dài ngày, chúng tôi chuẩn bị kỹ lưỡng, lọc những gì không cần thiết để nhẹ bớt cái balo khoảng 20kg sau lưng, trước khi đi vào rừng, men theo một con suối nhỏ với đầy những đoạn thác và hầm do sự xói mòn của đá non đã tạo ra những con thác nhỏ và những hầm nước sâu hoắm. Thức ăn, thức uống đầy đủ, lên đường trong cơn mưa rào nhẹ, chúng tôi lội nước bằng ủng, và cứ 1 đoạn lại dừng lại, tháo ủng, đổ nước bên trong. Chuyến đi 5 ngày với kế hoạch làm việc 3 ngày và 2 ngày đi ra, vào, được bắt đầu bằng việc lội suối như thế.

Sau ngày đầu tiên men suối đi sâu vào rừng, chúng tôi cắm lán ở một cái lán cũ. Nghỉ ngơi sau những chén rượu làm quen của bữa tối, dưới cơn mưa rào ở đầu nguồn, bỏ qua sự lo sợ về cơn lũ có thể bất chợt về, vì theo các anh Kiểm lâm, mùa này có mưa, nhưng không thể có lũ. Ngày thứ 2 không có gì đáng nói ngoài những cây Kiếm lá giáo mà mình sẽ kể ở 1 dịp khác. Ngày sau đó, mới là ngày đặc biệt.

Ngày thứ 3, chúng tôi đi ngược dòng suối lên và rẽ lên núi, leo lên con dốc đứng đầy vắt, trong sương mù mịt. Đủ 600 độ cao, vượt qua những khoảnh rừng lá rộng cổ thụ, lên đến độ cao 1000m, là rừng tre, với những đốt tre dài đến 2m, ngồi phệt xuống nền lá tre rụng, thở hổn hển vì độ cao và vì mệt, mặc kệ mấy con vắt bò lại gần. Và cạnh cái chỗ ngồi bệt ấy, lẫn vào đám lá rụng, là 1 loài hoa lan đang nở hoa. Và có lẽ, nếu không vì cái ngồi ấy, chúng tôi cũng không thấy được nó, 1 loài lan hoại sinh không có màu xanh, chỉ có màu xám xám tiệp với đám lá khô ướt át vì cơn mưa đêm qua.

Quên cả bữa trưa là cơm nắm với cá hộp, chúng tôi vần vò mổ xẻ đám hoa lan. Chụp hình với sự che chắn bởi các anh đi cùng, bò lê cùng đám vắt để có những bức hình rõ nhất giữa những tia nắng le lói trong màn sương mù và gió lùa là một thử thách không nhỏ. Cứ thử tưởng tượng là ngồi, nằm và cầm 2kg máy ảnh, nín thở để lấy nét, điều chỉnh thế đứng của người che để chắn ánh sáng mặt trời, gió lay lạnh ngắt là biết. Nhưng khó khăn ấy không thể khỏa lấp đi những hưng phấn vì được gặp một loài lan hiếm vì những cây lan hoại sinh, khó gặp, và gần như không mọc lại nơi cũ, để thấy được là một sự may mắn không nhỏ.

Gastrodia punctata Aver. - là một loài địa lan, hoại sinh, sống trên lớp mùn mục dày của những cánh rừng cao, ẩm. Chúng không có lá, không có diệp lục. Chỉ có 1 chiếc củ mọng nước nhỏ với những sợi rễ tơ nhỏ xung quanh. Từ chiếc củ ấy, mọc lên 1 cành hoa cao cỡ 20 - 30cm, đầu có những bông hoa trắng nâu hình chuông, không mở rộng. Có lẽ chúng sống nhờ vào những chất vô cơ được phân giải bởi các loài nấm trên thảm mục, nên việc gieo trồng chúng trở nên khó khăn. Màu sắc không sặc sỡ, lại tiệp màu với lá khô, chúng không nổi bật trong nền rừng, nên càng ít có người thấy được chúng, dù có thể lúc nào đó đi qua chúng.

Đường về, trượt lại con dốc cao 600m, chỉ dài hơn 1000m, gần như thẳng đứng, làm những đôi chân mỏi rã rời. Về lán, ăn sơ qua, lên võng và thiếp đi 1 giấc, để lại trong giấc mơ sự hưng phấn về một loài lan hiếm.

Theo: Nguyễn Văn Cảnh