Có 2 loài Chu đinh hoa màu vàng ở Việt Nam, phân chia vùng phân bố theo độ cao của núi (Bạn có thể xem kỹ hơn sự phân biệt giữa chúng tại: https://www.facebook.com/hoalancuavietnam/posts/542368532988145). Đều là những loài lan có những chiếc củ bé nhỏ dưới đất nông, sẽ lụi lá vào mùa khô, xanh tốt vào mùa mưa và nở hoa vàng rực vào cuối mùa mưa Tây Nguyên, tức cuối thu vào đông se lạnh.

Kể về loài lan núi cao trước, lần đầu mình thấy những bông hoa vàng của Chu Đinh Lông là lần mình leo lên đỉnh của 1 ngọn núi thuộc dãy Chư Yang Sin đại ngàn. Cao hơn 1600m, trơ trọi trong mây, nắng và gió đều thừa thãi trên cái mỏm đá granit hơi to to ấy. Thế nhưng trên lớp đất mỏng ở kẽ đá trên cái mỏm ấy, lại mọc đầy loài hoa vàng mà những cành hoa rạp mình trong gió ấy chỉ bé hơn cây tăm mà thôi. Lần thứ 2, mình được thấy chúng khoe sắc trên taluy dương của những con đường vòng vèo của cao nguyên Langbiang, và trên những trảng cỏ của rừng thông Đà Lạt. Gần đây nhất, khi cùng bạn bè leo lên 1 ngọn thác thì lại thấy chúng vàng rực vách thác.

Ưa ẩm, ưa thoáng nắng, thích chỗ cheo leo, chúng có sức sống mãnh liệt khi phải chống chọi với lửa cháy mùa khô, với nước chảy mùa mưa, và những củ nhỏ bằng đầu ngón tay ấy, chỉ với 1 - 2 chiếc lá bé tí, vẫn có thể nuôi nổi những bông hoa to gấp 2 - 3 lần củ. Những bông hoa có thể lớn tới hơn 2cm, nở trong khoảng 3 - 4 ngày, cụp cánh vào buổi chiều và lại căng vào buổi sáng hôm sau. Nó khó tồn tại ở trong vườn, đơn giản bởi củ dễ bị côn trùng ăn, cây lụi vào một mùa, và có lẽ, nó ưa nơi nhiều phèn hoặc rỉ nước ở nơi có độ dốc.

Cuối tháng 10, mùa ít hoa, gần như những loài hoa khác đã đậu quả, khi những cơn mưa sắp dứt, thì loài Chu đinh lông mới bắt đầu vòng đời bằng những bông hoa, đôi khi, làm cho bước chân những người đi lang thang bớt mỏi, đơn giản, bởi phải dừng lại ngắm nghía, chụp ảnh một thời gian không ngắn trên quãng đường dài phải đi.

Theo: Nguyễn Văn Cảnh