TÊN GOỊ: HOA LAN HOÀNG THẢO NGHỆ TÂM

Tên khoa học: Dendrobium loddigesii

Lớp cao hơn: Chi Lan Hoàng Thảo

Cấp độ: Loài

1. Phân bố vùng miền

Hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm có nguồn gốc xuất sứ từ rất nhiều nơi đặc biệt vùng Đông Nam Á. Tại Việt Nam mọc dải rác từ Miền Bắc vào đến Miền Nam Bộ dọc theo dãy Trường Sơn giáp với nước Lào, Campuchia và Thái Lan. Ở Việt Nam xuất hiện tại các tỉnh như Hòa Bình, Thái Nguyên, Lâm Đồng...

2. Hình dáng cây

Thân: Phong lan thân thòng, thân nhỏ và ngắn thường mọc hướng lên trên hướng ánh nắng sau đó dài ra và rủ xuống. Thân cây thường cao có thể đến 40 cm, đường kính thân nhỏ khoảng 0.2-0,3 cm tùy vào loại thân nhỏ (còi) và loại thân to (cây trưởng thành) và vùng xuất sứ cây, thân cây thường có màu xanh đậm và xanh ánh vàng, trên thân cây cũng có thể có sọc trắng mờ dọc theo thân. Thân cây có những đốt ngắn, mỗi đốt sẽ có 1 lá. Cây nảy mầm và ra lá từ gốc vào dịp đầu năm đến cuối năm thì thường sẽ ngừng phát triển.

Lá: Loại này ra rất nhiều lá, lá mọc trên thân cây, lá dạng so le cách nhau khoảng từ 1-2 cm, lá dài từ 2-3cm và rộng khoảng 1,5-2 cm (hoặc có thể to hơn 2cm, loại đặc biệt, rất hiếm), đuôi lá nhọn, dáng lá giống hình thoi. Màu của lá thường có màu xanh đậm, màu xanh vàng tùy thuộc vào tình trạng cây đủ nắng hoặc thiếu nắng. hoặc thiếu nắng, cổ lá có khấc màu xanh trắng, trên lá cây có thể sẽ có nhiều gân và có thể có  sọc trắng mờ dọc theo lá, cuối từng chiếc lá sẽ có những vết khuyết nhỏ chéo giữa nửa lá này và nửa lá bên kia.

Thường cây đến cuối năm sẽ ngừng phát triển và rụng lá từ gốc sau đó lan dần lên ngọn nhưng cây vẫn hút nước qua rễ để nuôi thân và cho hoa năm tới.

Rễ cây: Rễ cây thuộc loại rễ chùm, đầu rễ thường có màu xanh trắng, Thân rễ thường có màu trắng ngà và ít khi có màu khác. Cây ra rễ ở gốc và ở các cây ki con mọc ra trên thân cây cũ. Với khí hậu nóng và không lạnh thì rễ mọc quanh năm, còn nếu có mùa đông rễ cây sẽ ngừng phát triển hoăc phát triển rất chậm. Rễ cây bắt đầu ra sẽ có rất nhiều đầu rễ sau đó theo năm tháng sẽ dài ra và tiếp tục ra nhiều rễ phân nhánh con bám vào chất trồng để đi tìm hơi ẩm.

3. Đặc điểm sinh học

Mùa nở hoa: Mùa Hoàng Thảo Nghệ Tâm  nở hoa thường vào cuối mùa xuân và đầu mùa hè,ra hoa vào khoảng từ tháng 2 đến tháng 5. Hoa nở dải rác và dựa theo vùng miền nuôi trồng cây.

Cần hoa và bông hoa: Hoa dạng chùm, cần mọc ra ngay ở mắt thân cây có chiều dài khoảng 2-3cm, thường mỗi cần sẽ có từ 1-3 bông hoa. Độ dày hoa phụ thuộc vào cây to hay nhỏ, thường cần hoa ra ở mỗi mắt của thân cây. Hoa mọc rất dày trên thân, thường mỗi thân sẽ có hoa khoảng 1/3 chiều dài của thân. Mỗi bông hoa có đường kính từ 2-3 cm(có thể to hơn do tình trạng cây nhưng rất ít thấy).

Màu Sắc và Hương thơm: Màu sắc của Hoa Lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm chỉ có là màu trắng tím vàng (cánh hoa màu trắng tím và lưỡi màu họng vàng viền trắng, màu 5 cánh trắng họng vàng (hoa đột biến semi alba rất hiếm) và có màu trắng tuyền (hoa đột biến var alba rất hiếm).

Hoa Lan Nghệ Tâm rừng cánh hoa rất đa dạng như cánh sen, cánh bay... cánh hoa rất đa đạng làm cho người sưu tầm rất lâu mới có thể khám phá hết, hơn nữa một số cây cũng mùi hương cũng rất nhẹ nhàng và đầy quyến rũ. Thường những người chơi lâu năm sẽ sưu tầm những loại có hoa đột biến vì loại này có rất ít. Độ bền của hoa khoảng 3-5 ngày nếu ở trong điều kiện nóng và khô, cũng có thể lên đến đến khoảng > 5 ngày nếu thời tiết mát mẻ .

4. Điều kiện để cây phát triển

Hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm là loại hoa lan ưa ẩm và thoáng gió. Ánh sáng từ 20-50% và độ ẩm trong không khí 70%-80% là cây phát triển tốt. Bạn chỉ cần có 1 khu vườn nhỏ với có ánh nắng khoảng 3h đồng hồ trở lên. Độ ẩm phù hợp để trồng và nuôi cây thì có thể tạo ra bằng cách đặt những khay nước phía dưới dàn để tạo độ ẩm cho vườn. Nếu vườn không ít gió hoặc hoàn toàn không có thì nên lắp một chiếc quạt thông gió vừa giúp thông gió vừa làm mát cho cả vườn.

5. Cách trồng

Khi mua cây lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm về cần làm những bước sau:

1. Chuẩn bị giá thể trồng cây: Giá thể trồng cây nên dùng cục gỗ, dớn miếng, chậu các loại, rêu giữ ẩm... quan trọng nhất là giá thể cần phải sạch.

2. Cách tách cây ra khỏi chậu: Cần tưới thật nhiều nước liên tục vào giò lan chuẩn bị tách cây ra, sau đó để khoảng 20-30 phút thì bóc từng rễ ra và cắt hết những rễ bị khô hoặc bị sâu bệnh sau đó chuyển sang giá thể mới.

Trồng Hoa Lan Hoàng Thảo NGhệ Tâm hàng rừng mới khai thác: khi mang về nên cắt hết rễ hỏng, bôi keo liền sẹo vào những vết dập và phun 1 lần thuốc chống nấm bệnh, sau đó treo lênn khoảng 2-3 ngày thì ghép.

3. Trồng và ghép cây: Trồng cây vào chậu hay vào ghép gỗ cũng phải đặt thẳng để ngọn cây hướng về phía ánh nắng giúp cây quang hợp tốt, giữ cho gốc thật chắc phòng khi va chạm vào gỗ rễ không bị lung lay khiến bị thui rễ. Thường thì trồng vào cục gỗ hoặc cây sống thì không giữ được độ ẩm tốt bằng trồng chậu. Thế nhưng loại này nên trồng vào cục gỗ hoặc cây vì loài này ưa thoáng gió, nắng. Vậy cây sẽ phát triển tốt hơn.

6. Cách chăm sóc

a) Lượng sáng

Vì lượng ánh sáng cần cho hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm là khoảng 20%-50% nên để cây phát triển tốt nhất chúng ta dùng lưới che nắng. Hiện nay có rất nhiều loại lưới dùng để che nắng cho hoa lan được sản xuất tại Việt Nam hoặc nhập khẩu như của Đài Loan, Thái Lan, Trung Quốc…Khi mới trồng cây (cây chưa thuần) ánh nắng hợp lí cho cây khoảng dark 600-800 light tức là khoảng 20% ánh nắng khi nhiệt độ ở trên 30°C và 40% ánh nắng khi nhiệt độ ở dưới 30°C. Khi cây thuần tức là chúng đã bám rễ và khỏe mạnh, bạn chỉ cần để cây dưới lượng ánh nắng trung bình là khoảng 30% là cây có thể phát triển khỏe mạnh quanh năm.

b) Tưới nước

Quan trọng nhất là tưới nước tưới thể nào để cây đủ ẩm vừa đủ độ sạch lá để cây quang hợp tốt, giá thể thông thoáng để bộ rễ phát triển mạnh. Đối với cây lan ghép trực tiếp vào cục gỗ hoặc thân cây sống thì ít nhất mỗi ngày phải tưới 1 lần trời nắng nhiệt độ ở dưới 30°C và tưới 2 lần khi nắng nóng khi nhiệt độ ở trên 30°C kiểu trồng này thoát nước rất nhanh, giữ độ ẩm rất kém. Còn đối với cây trong chậu thì trung bình sẽ tưới ít hơn ở cục gỗ vì  khi trồng vào chậu sẽ giữ độ ẩm tốt hơn và lượng nước cần tưới cũng sẽ giảm đi một chút.

Chú ý không nên tưới mạnh quá khiến lá cây, thân cây và rễ bị dập hoặc tổn thương rất dễ gây bệnh cho cây. Tốt nhất dùng vòi nhiều chế độ để thay đổi khi tưới xa hoặc gần và mua 1 chiếc máy đo nhiệt độ, độ ẩm cho vườn.

Điều kiện để cây Hoàng Thảo Nghệ Tâm ra hoa: Dòng cây này thường đến cuối năm sẽ rụng hết lá, như vậy lá rụng hết sẽ đạt được lượng hoa nhiều nhất. Dù cây trồng đã thuần hay chưa thì chỉ cần đáp ứng đủ độ ẩm, ánh sáng, lưu thông gió để rễ cây phát triển tốt. Và đặc biệt đến cuối mùa đông khi cây đã chậm phát triển hơn thì nên để cây ra chỗ thoáng gió giúp cây hấp thụ ánh nắng và phát triển để  năm tới cây ra hoa bình thường.

Một số cây nghệ tâm vẫn ra hoa khi lá còn nguyên, bạn cần chú ý đến mùa nghỉ của cây khi vào giai đoạn cuối mùa thu và mùa đông, cần cắt phân và giảm nước tưới.

c) Bón phân và phun thuốc

Thời điểm bón phân cho hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm: Bón cho cây vào thời điểm cây đã và đang phát triển bộ rễ, có thể dùng phân tan chậm hoặc dùng phân bón qua lá. Bón phân cho cây quanh năm nhưng chủ yếu vào mùa phát triển mạnh về lá và thân giúp cho cây khỏe mạnh và nhanh lớn. Vào dịp đầu năm chúng ta nên bón phân đều đặn để tích lũy đủ lực để cây phát triển tốt và năm tới cho hoa đẹp. Những tháng mưa nhiều nên dừng bón vì nước mưa đã có rất nhiều chất thúc đẩy cây phát triển tốt. Những tháng còn lại để giữ cho cây phát triển đồng đều tăng sức đề kháng và chống lại bệnh tật.

Thời điểm phun thuốc phòng và trừ bệnh cho hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm: để cây hấp thụ thuốc tốt nhất thì nên phun vào buổi chiều mát và không có mưa. Mỗi tháng nên phun một lần để phòng bệnh cho lan. Vào những tháng mưa nhiều nên phun liên tục từ 10-15 ngày 1 lần. Khi thấy thời tiết sắp mưa dài ngày là phải phun trước phòng để tránh trường hợp cây bị bệnh.

d) Cách bảo quản hoa của cây hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm

Hoa lan Hoàng Thảo Nghệ Tâm muốn nở  nhanh thì để vào chỗ độ ẩm cao, tránh mưa, kín gió, thắp đèn để ánh sáng suốt cả ngày và đêm để cây hoa phát triển nhanh hơn. Tưới nước và phun kèm phân để thúc đẩy cây hoa phát triển.

Còn muốn giữ hoa lâu tàn nên để vào chỗ độ ẩm lớn tránh mưa, làm giảm ánh sáng, tưới nước ít hơn và không phun phân thuốc. Khi tưới nước tránh tưới vào hoa, nên tưới vào xung quanh để cây dùng rễ và lá hấp thụ hơi nước.

(Nguồn: vuonhoalan.net)