Tôi không dùng từ KÍCH HOA, vì thật ra nếu trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật thì lan sẽ ra hoa rất tự nhiên.

Ví dụ như Ngọc Điểm (Đai Châu, Nghinh Xuân), Thanh Đạm, Kiếm… thì chỉ cần cung cấp đủ nước, đủ dinh dưỡng, đủ tuổi, đủ sáng là cây sẽ ra hoa.

Còn vài thể loại khó hơn xíu như Kiều (Thủy Tiên), Giả Hạc (Phi Điệp), Long Tu, Trầm, Vảy Rồng, Sóc, Cáo, Chồn, Đùi Gà, Hoàng Thảo Xoắn… thì ngoài ra còn yêu cầu thêm vài cái lưu ý linh tinh nho nhỏ.

1. Bắt buộc lan phải đủ tuổi mới ra hoa được. 

Tùy loại ví dụ Kiều từ 18 tháng trở lên, Thân Thòng 12 tháng, Catlaya trên 3 năm, Vanda trên 4 năm…

2. Tùy vùng miền, khi ta chuyển vùng lan bị lệch khí hậu sẽ rất khó ra hoa.

Ví dụ Kim Thoa Lâm Đồng trồng tại Lâm Đồng thì không phân thuốc gì vẫn hoa bình thường, còn mang từ Bắc vào thì rất khó hoa…. Tóm lại lan thuần trong cùng 1 vùng sẽ rất dễ ra hoa. Nói cái này trước để khỏi ăn gạch của các bác. Kẻo có bác lại nói lan tao trồng cứ vứt đại ở ngoài gốc cây mà năm nào cũng ra hoa ầm ầm.

Để giải quyết vấn đề này ta có vài cách như sau:

a) Chấp nhận thời gian thích nghi 1–2 năm

Ráng chịu khó 1-2 năm không có hoa cho em nó thích nghi khí hậu (Ví như vườn nhà tôi 3 năm trước nhập 1 lô Kim Thoa Vàng Tuyền từ bắc vào, năm ngoái mấy chục chậu không ra được 1 cọng hoa. Năm nay, vẫn chế độ chăm bón vậy mà giờ đang bung mắt hết 1 loạt).

b) Tạo môi trường khí hậu tương đồng nơi gốc gác

Tạo khí hậu trong vườn để giống với khí hậu nơi em nó khai sinh. Có nhiều khi chuyển lan từ vùng ôn đới (cao nguyên lạnh) về vùng nhiệt đới (Sài Gòn, Miền Tây), một vài loại lan khó phải cho em nó ở phòng máy lạnh mới chịu.

c) Chọn giống lan có gien khỏe, dễ thích nghi 

Chọn mua loại lan có gien khỏe, phổ thích nghi cao. Ví dụ trong các loại Kiều (Vàng, mỡ gà, tím (Bắc gọi Hồng, Tây gọi Hường), Tua, Dẹp, Trắng, Cam) thì Kiều Trắng dễ ra hoa nhất, thích nghi mọi loại địa hình cao thấp nóng lạnh mà không khó như em Hường (Em này mà không kích có khi 10 năm không ra hoa).

d) Trường hợp khó, cần kỹ thuật và quan hệ chuyên sâu 

Mà thôi, bác nào thực sự muốn làm nghệ nhân và có quan hệ nhiều –> rộng thì em chia sẻ cho. KHÓ.

3. Cách chăm, tưới

Mô phỏng đúng môi trường tự nhiên lan sinh sống, nếu lan không ra hoa, em xin bỏ cmn nghề lan.

Em thấy có nhiều chị nói lan nhà, chị toàn đẻ con mà không thấy hoa đâu hết. Tôi tới quan sát thì thấy giàn, tiểu khí hậu, phân tro đúng hết mà chỉ có mỗi 2 cái sai nhỏ. Đó là chị rất thích CẦM VÒI và để em ở CHỖ KÍN (tối, mát). Lúc em nó cần ngủ nghỉ thì cứ cầm vòi làm em nó không ngủ được, lại không đủ nắng thì ra hoa bằng NIỀM TIN à!!!

a) Lan thân thòng

Như Giả Hạc, Long Tu, Trầm và mấy em khác như Ý Ngọc, Đùi Gà, Kèn… thì có thời gian ngủ khoảng 45-50 ngày, mấy em này khi ngủ sẽ từ từ TUỘT HẾT lá.

Thôi, ví dụ cụ thể đi:

Long Tu của Việt Nam nở tết. Vào khoảng đầu tháng Mười Âm lịch, ngừng tưới nước cho đến khi nó rụng hết lá, nếu cách Tết 45 ngày mà cây vẫn chưa rụng hết lá thì nên vặt hết lá đi và vẫn để khô như vậy cho đến cuối tháng 11 Âm lịch bắt đầu tưới nước trở lại, sau 10-15 ngày xuất hiện nụ hoa, nếu nụ to thì để ở nơi mát và giảm tưới nước, còn nụ nhỏ tăng ánh sáng và nước tưới. Muốn làm được như vậy thì ta phải trồng cho nó thật xanh tốt, giả hành dài và mập. (Bác nào không biết cách trồng và bón phân thì kéo lại kiếm bài Bón Phân và Trồng thòng nhé, 2 bài này mỗi bài cũng gần 1k (1000) lượt chia sẻ rồi) Oh yeah!

Năm ngoái, cùng 1 lô long tu, tôi đã thí nghiệm làm cho em nó ra hoa chênh nhau 40 ngày. Tôi để vài giò sau khi trụi lá khô luôn (KHÔNG TƯỚI), cho nó NGỦ SÂU, để chỗ mát lạnh nhất trong vườn, tới khi nụ bung ra tôi mới tưới để giả hành nó căng lên 1 chút để hoa lâu tàn hơn. Em nó nở vào đầu tháng 2 âm của năm sau. Còn mấy chục giò sau khi trụi lá, tôi bắt đầu tập trung tưới đẫm, treo chỗ nắng. Giò nào đẫm nhất (ngày 2 lần tưới) nở trước cả ngày ông Táo về trời, còn giò nào tưới ngày 1 lần thì nở trúng tết. Giò nở sớm nhất và muộn nhất cách nhau 40 ngày.

Cách ép lan nở tết là vậy. Còn ví dụ GIẢ HẠC HÈ muốn ép nở tết cũng được, nhưng không nên làm thế, cây sẽ yếu, hoa nhanh tàn (có khi sai hoa và hoa đậm hơn), muốn làm được điều này phải có sự chuẩn bị trong 2 năm. Xin phép không chia sẻ, bí kíp này phải có tí mồi và tí cồn mới được.

Nhớ nhé các chị! Lan nó cần ngủ, đừng tưới nhiều vào mùa khô (mùa thu đông). Căn nước sao cho giả hành không quá teo tóp và rễ không bị chết khô là được.

Từ 1 em Long Tu các bác cứ thế mà suy ra các em kia tương tự thôi (đặc biệt là Giả hạc cực kỳ giống), quan trọng là phải biết em nó ra hoa thời gian nào mà CẮT NƯỚC (NGƯNG CẦM VÒI) cho hợp lý.

Lưu ý: Giai đoạn này tuyệt đối không xịt nước vào giả hành, chỉ xịt vào rễ và giá thể.

b) Họ nhà Dendro

Họ nhà Dendro mà thích đứng hiên ngang như mấy em Kiều (Thủy Tiên), Vảy Rồng, Dendro công nghiệp, họ nhà CÓ LÔNG (Dendro Kontum, Thanh Bạch Hạc, Trinh Bạnh, Nhất Điểm Hồng Hoàng…) thì thực tế là không TUỘT lá, tuy nhiên em nó vẫn cần nghỉ.

Tôi đã có lần đi tầm lan vào dịp tết, thấy bụi kiều chi chít hoa, nhưng thân em nó teo tóp lại. Có khi gặp bụi Long Tu, Hàm Long thân cũng tóp sờ teo lại, nhưng hoa thì quá chừng chừng.

Suy ra là, bản năng duy trì nòi giống, nó cảm thấy thiếu nước quá nguy hiểm, cần phải nở hoa tạo hạt để nếu có khô chết cũng không tiệt tự tiệt nọc. Vì thế em nó bung hoa.

Thường thì khi các bác chơi tại nhà có vài chục tới vài trăm giò, ngày nào cũng BẮC VÒI XỊT cho sướng cái tay, vì các bác treo lan không có quy hoạch lẫn lộn lung tung hết lên, ngày nào cũng được MÂY MƯA, các em sướng quá ĐẺ 1 ĐỐNG CON cho các bác, sao mà ra hoa được.

Cụ thể tí nhỉ:

Vảy rồng nở thường là tháng 2-4 âm lịch (trừ vảy rồng Lâm Đồng nở trúng tết) Vậy các bác cắt nước từ tết5 cho em, không tưới luôn (nếu tiểu khí hậu quá kém thì 10 ngày phun nước dạng sương 1 lần vào GỐC), khi thấy nhú nụ thì tập trung tưới hết cỡ cho em, vì khi này giả hành bị tóp teo lại, tưới để nó căng lên 1 chút, khi đó hoa sẽ bền hơn được xíu. Còn muốn hoa lâu tàn thì nụ chuẩn bị nở lại ngừng tưới nhé. (Kéo lại 7 bài kiếm bài GIỮ HOA LÂU TÀN của em đọc nhé).

Kiều cũng rứa mà làm. Ví dụ Kiều Tím khó hoa đi! Thường thì em nó nở vào tháng 3-8 âm lịch. Ví dụ tháng 7 Âm Lịch đi cho cụ thể nha. Từ tháng 5 các bác dừng tưới, để khô hoàn toàn cho giả hành tóp lại 1 xíu lại phun tí nước vào gốc cho đỡ khô chết rễ, sau đó lại để khô (trung bình 10 ngày 1 lần xịt nước, ít thôi nhé) làm như vậy khoảng 2 tháng là thấy nụ nhú ra. Khi nụ nhú đều và nhiều đủ số lượng, thường thì nụ nhú được 1cm, các bác tập trung tưới ngày 2-4 lần cho giả hành nó căng lên, sau đó lại ngừng tưới và chơi hoa….

Vụ này mà không có khu mái hiên hoặc nhà nilon thì hơi khó, mà lắp tưới tự động cho cả vườn thì lại càng khó… Ép cho cố mà dính 1 trận mưa thâu đêm thì thôi xong.

Lưu ý: Muốn biết lan nở tháng nào để cắt nước cho hợp lý thì hỏi lại NGƯỜI BÁN hoặc tham gia Hội Hoa Lan Việt Nam VOS, hỏi mọi người trong hội nhé! Tạm thời các bác đừng hỏi em vụ này, hỏi cái khác thì được, 1 ngày em trả lời 50 cái InBox là em đuối lắm rồi.

c) Sóc Lào, Sóc Ta, Đuôi Chồn, Mỹ Dung, Hồng Nhạn, Hỏa Hoàng Cam...

Sóc Lào (chính là Đuôi Cáo), Sóc Ta, Đuôi Chồn, Mỹ Dung, Hồng Nhạn, Hỏa Hoàng Cam… (Vài loại quá dễ ra hoa, vứt vạ vứt vật cũng ra hoa như Hồng Dâu, Uyên Ương, Hải Yến, Ruồi…. miễn bàn).

Mấy em này thường cho hoa vào CUỐI MÙA KHÔ ĐẦU MÙA MƯA (Hoặc Mùa Xuân, đầu Hè).

Ngoài lề: Trong rừng, mấy em này phải chịu khô 4-5 tháng, nhiều khi thân teo tóp, lá nhăn nheo, nhưng đó chính là điều kiện kích thích các em duy trì nòi giống. Ta chỉ việc bắt chước thiên nhiên là được.

Hết mùa mưa thì bắt đầu không xịt 20-20-20 nữa, chuyển qua xịt 10-30-30 (hoặc mục ii và iii bên trên). Xịt như bên trên luôn.

Khi hết mùa mưa, bắt đầu ta giảm từ từ CƯỜNG ĐỘ (số lần) và SỐ LƯỢNG nước xuống. Giảm từ 1 ngày 2 lần tưới xuống 1 lần tưới, duy trì vậy 15 ngày. Sau đó giảm từ 1 ngày 1 lần xuống 2 ngày 1 lần, duy trì trong 15 ngày, rồi tiếp tục giảm xuống 3 ngày 1 lần…. cứ thế, đúng rồi, cứ tiếp tục vậy khoảng 2 tháng thì khỏi tưới nữa (dĩ nhiên phải đảm bảo TIỂU KHÍ HẬU VƯỜN nhé, cũng phải kiểm tra cây kẻo TIỂU KHÍ HẬU QUÁ TỆ, CÂY CHẾT KHÔ rồi quay vào đây chửi em, khô quá thì phun sương chút xíu vào rễ là được).

Giai đoạn này ví như KHÚC DẠO ĐẦU vậy đó các anh, các anh muốn bản thân và em nó cùng được SƯỚNG thì chịu khó đi. Bỏ qua KHÚC DẠO ĐẦU này thì em nó Sock lắm đó, rồi cả 2 cùng hụt hẫng nha. (Quay lại bài LAN VÀ PHỤ NỮ đọc giùm em cái, cái bài đó các bác cứ tưởng đùa, mà không phải đâu, chơi lan vài năm chưa chắc đã hiểu hết đâu ạ).

Sau đó cho vào chỗ hơi mát 1 chút, vì không tưới mà phơi nắng thì các bác chuẩn bị 1 thùng bia để ăn KHÔ MỰC đê.

Khi thấy vòi nụ nhú ra khoảng 1cm, bắt đầu tưới nước lại như bình thường cho vòi hoa dài, hoa to, căng, thắm… Chúc các bác được SƯỚNG và ẻm của các bác KHAI HOA NỞ NHỤY.

d) Ngọc điểm (Nghinh xuân, Đai châu)

Cây này dễ quá bỏ qua. (Cứ bắt chước khí hậu ông giời mà tưới là ổn)

(Muốn ra hoa trúng tết thì BẮT ĐẦU TỪ GIỮA THÁNG TÁM ÂM LỊCH tưới liên tục 10-30-30 đến GIỮA THÁNG 10 ÂM LỊCH, pha tỷ lệ 70% TRÊN BAO BÌ PHÂN. Khi thấy bông bắt đầu tương đối tròn ở cành hoa thì chuyển sang 20-20-20 trong 1 tháng tiếp theo thì dừng hẳn (tất cả đều 1 tuần 1 lần). Trong thời gian đó hàng ngày vẫn tưới nước bình thường để giữ đủ độ ẩm cần thiết làm sao đừng để ướt quá khó ra hoa hoặc khô quá sẽ TỤT lá chân).

e) Cattleya

Cây này mà trồng không ra hoa thì em thua các bác. À, có vài trường hợp em cũng thua. Vì thế các bác làm như sau: khi chồi non mới lú (nhú) khoảng 1 – 2 cm có thể dùng phân kích hoa 6-30-30. Hết.

4. Nắng và nhiệt độ

Ánh sáng ảnh hưởng rất lớn tới khả năng ra hoa của thực vật nói chung và LAN nói riêng. Bạn phải tìm hiểu để biết loại lan của bạn chịu nắng như thế nào để treo hoặc đặt chỗ cho hợp lý trong giàn. Nếu làm sai đi thì lan vẫn có thể ra hoa, nhưng hoa sẽ ít hơn, bông sẽ không đạt chuẩn về kích thước, màu sắc và độ bền, hương thơm… (Các bác chưa biết có thể tìm lại các bài trước của em tham khảo). Ví dụ đơn giản nhất là cây Dendro nắng, bản thân cái tên đã nói lên nhiều điều.

Nhiệt độ thay đổi do các bác mua lan từ vùng khác về nhà, thì cố gắng sao cho đạt gần nhất với nhiệt nơi khai sinh ra em nó. Ví dụ em nhập lan từ xứ nóng về vườn, em phải cố gắng kiếm chỗ nóng nhất trong vườn để treo, vì em ở xứ lạnh. (À, lăm nào giời Nạnh thì Nan Lở muộn, giời lóng thì lở sớm, có 2 năm ăn tết nghèo vì giời lóng quá và nạnh quá rồi các bác ạ).

Nói chung 2 yếu tố trên thì hơi khó cho các bác trồng lan dưới mái tôn, tuy nhiên hai yếu tố này KHÔNG QUAN TRỌNG BẰNG CÁCH TƯỚI VÀ BÓN PHÂN. Nếu tưới hợp lý, phân đúng và CÂY ĐÃ THUẦN thì dù có trồng dưới mái tôn, mái hiên hay trong gara thì lan vẫn cho hoa.

5. Phân

Khoa học đã chứng minh rằng LÂN là chất giúp THỰC VẬT tạo mầm (mầm cây, mầm hoa, đầu rễ), vì thế muốn kích hoa với phân thì khi lan đã THÀNH THỤC (TRƯỞNG THÀNH), ta nên xịt phân N-P-K (chính là Đạm – Lân – Kali) có tỉ lệ LÂN cao.

Kali sẽ giúp cây chắc chắn, chống gãy đổ, NÂNG CAO KHẢ NĂNG CHỊU ĐÒN, TĂNG ĐỀ KHÁNG, giúp hoa bền rực rỡ.

Vậy nên chọn loại phân nào cho hợp lý?

Có 2 kiểu để các bác chọn:

i. NPK loại (N thấp) – (P cao) – (K cao). Ví dụ 10-30-30. Loại này vừa giúp ra hoa vừa DƯỠNG CÂY, dưỡng hoa. Tuy nhiên đối với vài em lan mà quá khó thì xem ra loại này không ăn thua lắm.

ii. NPK loại (N thấp) – (P cao CHÓT VÓT) – (K hơi cao xíu hoặc thấp). Ví dụ 10-30-10 hoặc 10-55-10 hoặc 10-30-20 hoặc 15-60-15. Loại này hơi phá cây tí xíu, mức độ ép KHA KHÁ.

iii. NPK loại (N=0) – (P cao chót vót) – (K vừa). Ví dụ 0-30-20, 0-52-34. Loại này nếu chăm cây không đạt thì dẹp đi giùm em. Trừ khi các bác đã dùng nhiều cách và quá bức xúc vì cây tốt um mà nhiều năm, à không, rất nhiều năm không có hoa thì xài thử xem sao.

Cách dùng: Pha loãng chỉ bằng 70% hướng dẫn ghi trên bao bì, xịt vào lúc chiều mát (17h), sáng hôm sau nên rửa lại lá (nhớ là RỬA LẠI LÁ, đừng rửa giá thể, chậu nhé, vì như thế chẳng khác nào là TƯỚI ĐẪM –> mọi cố gắng ép nước vứt xuống sông). Không rửa lại thì CÓ KHẢ NĂNG (chỉ là có khả năng thôi nhé, viết cho rõ để thánh soi, thánh dìm hàng đừng móc họng em) lá sẽ cháy, hoặc vàng hoặc rụng.

Xịt như vậy 7 ngày 1 lần, làm liên tục 2-5 lần tùy lan.

A. Thuốc Ethrel (2-CEPA) hay ethephon (2-chloroetylene phosphonic acid) Ngoài tác dụng làm chín trái, rụng bông, Ethrel còn được dùng để kích thích ra hoa.

B. C19H22O6 Axít gibberellic là một gibberellin đơn, đẩy mạnh sự phát triển và kéo dài các tế bào ra. Loại này dùng trong trường hợp muốn lóng cây dài ra, ví dụ đay cót làm chiếu phun có thể dài gấp mấy lần, hay phun đậu leo, dưa leo… để cho nó mau leo lên giàn. (À, các bác muốn ăn Giá dài thì ngâm cái này dài lắm).

Hai loại trên là 2 trong số nhiều nhiều và rất nhiều các loại thuốc kích thích ra hoa, nhớ là chỉ xịt khi cây đã trưởng thành, liều lượng như ghi trên bao bì và đã làm mọi cách mà vẫn bó tay.

6. Ăn rùa

Nếu không làm gì cả mà lan vẫn ra hoa thì chúc mừng bác nhé, bác đã sở hữu 1 chú rùa khủng đó ạ! Còn có các phương pháp khác như SỐC NƯỚC, HUN KHÓI, SỐC NHIỆT…. tóm lại là em chưa thử nhưng khoa học đã chứng minh là được. Bác nào thích KIẾP ĐỎ ĐEN thì cứ chơi, em nhát chết (nhát cáy) nên chưa dám làm.

CHỐT CHỐT CHỐT CHỐT CHỐT!

Nên có sự kết hợp của nhiều yếu tố, nên thử nghiệm nhiều cách. Đi theo lối mòn sẽ không thành nghệ nhân được.

Còn những ca của hàng công nghiệp mà áp dụng tất cả các cách không được thì có thể bác đã mua phải trúng 1 lô LỖI CỦA PHÒNG THÍ NGHIỆM. Trong quá trình lai tạo đã tạo ra một sản phẩm không ra gì. Nếu vậy cũng đừng buồn, đừng vứt, CHO EM XIN NHA. EM CẢM ƠN.

Có những giống lan rất sai hoa, có những giống không thể sai hoa được (ví dụ hàng Di Linh). Chính vì thế bài này viết nhằm cho lan ra hoa, không phải là nhằm lan sai hoa nhé. Các bác cũng đừng CỐ QUÁ trong việc ép lan đúng tết, sẽ thành QUÁ CỐ đó.

Thuận theo tự nhiên, sống hòa hợp với thiên nhiên, đó mới là đạo chơi lan chân chính!

Nguyễn Ngọc Hà